آتریوم چیست؟
به طور کلی آتریوم (Atrium) در معماری به معنای فضای باز و وسیعی است که معمولاً در مرکز ساختمان قرار دارد و به عنوان نقطه مرکزی برای ارتباطات عمودی و افقی در داخل بنا عمل میکند.
آتریوم‌ها می‌توانند در انواع مختلفی از ساختمان‌ها، از جمله اداری، تجاری، مسکونی و فرهنگی و... طراحی شوند.
آنها برای ایجاد ارتباط بصری و فضایی در داخل ساختمان طراحی شده‌اند. این فضاهای باز، که معمولاً در مرکز ساختمان قرار دارند، نقش‌های متعددی از جمله نورگیری، تهویه و فضای اجتماعی را ایفا می‌کنند. در ادامه، به تفصیل در مورد تاریخچه، طراحی و مراحل ساخت آتریوم‌ها پرداخته می‌شود، پس با ما در این مقاله از پادیس آرت همراه باشید.
قسمت های مختلف و ویژگی آتریوم ها
ویژگی ها از نظر فضای باز مرکزی
موقعیت مرکزی:
آتریوم معمولاً در مرکز ساختمان قرار دارد و به عنوان نقطه‌ای برای ارتباط میان بخش‌های مختلف بنا عمل میکند. این فضای باز می‌تواند به ایجاد احساس فضایی باز و گسترده در داخل ساختمان کمک کند.
پوشش سقفی:
آتریوم‌ها ممکن است دارای سقف شیشه‌ای یا نیمه‌پوشیده باشند که به ورود نور طبیعی به فضای داخلی کمک میکند و به ایجاد احساس نور و روشنایی در محیط کمک می‌نماید.
عملکرد و کاربرد آتریوم در ساختمان
نورگیری و تهویه:
سقف شیشه‌ای آتریوم به ورود نور طبیعی به فضای داخلی کمک میکند و می‌تواند به تهویه ی بهتر ساختمان، بهبود کیفیت هوای داخلی و کاهش مصرف انرژی کمک کند. این ویژگی همچنین به روشنایی داخلی بنا کمک بسزایی میکند.
استفاده از آتریوم در فضاهای اجتماعی و ارتباطی:
آتریوم‌ها همچنین به عنوان فضاهایی برای تجمع و فعالیت‌های اجتماعی طراحی می‌شوند. این فضاها می‌توانند به عنوان نقاط کانونی برای فعالیت‌های عمومی، کنفرانس‌ها، نمایشگاه‌ها و رویدادهای مختلف مورد استفاده قرار گیرند.
طراحی و زیبایی‌شناسی آتریوم
سقف شیشه‌ای:
سقف آتریوم معمولاً از شیشه یا مواد شفاف دیگر ساخته می‌شود تا نور طبیعی به فضای داخلی وارد شود. این طراحی به بهبود روشنایی داخلی و کاهش نیاز به نور مصنوعی کمک میکند.
طراحی باز و فراخ:
طراحی آتریوم معمولاً به گونه‌ای است که فضای باز و فراخی را در داخل ساختمان فراهم میکند. این طراحی می‌تواند شامل استفاده از پوشش‌های شیشه‌ای، گیاهان داخلی و آب‌نماها باشد. همچنین این فضا می‌تواند شامل پلکان‌های باز، آسانسورهای شیشه‌ای و نواحی استراحت باشد.
استفاده از عناصر طبیعی:
در طراحی آتریوم‌ها، استفاده از عناصر طبیعی مانند گیاهان، آب‌نماها و چشمه‌های داخلی می‌تواند به ایجاد فضای آرامش‌بخش و طبیعی در داخل ساختمان کمک کند.
آتریوم با ارتباط عمودی و افقی در ساختمان
ارتباط طبقات:
آتریوم‌ها به عنوان نقاطی برای ارتباط عمودی میان طبقات مختلف ساختمان عمل می‌کنند. این فضاها می‌تواند شامل پلکان‌های باز، آسانسورهای شیشه‌ای و سیستم‌های ارتباطی دیگر باشند.
ایجاد فضاهای ارتباطی:
آتریوم‌ها می‌توانند به عنوان نقاطی برای ارتباط میان بخش‌های مختلف ساختمان؛ مانند دفاتر اداری، اتاق‌های ملاقات و فضاهای عمومی، عمل کنند.
مثال‌های معماری با آتریوم در انواع ساختمان ها
ساختمان‌های اداری و تجاری:
آتریوم‌ها در ساختمان‌های اداری و تجاری به عنوان فضاهایی برای ارتباط عمودی و ایجاد یک فضای باز و دلپذیر برای کارکنان و مراجعین طراحی می‌شوند.
مراکز خرید و نمایشگاه‌ها:
در مراکز خرید و نمایشگاه‌ها، آتریوم‌ها به عنوان نقاط مرکزی برای نمایش و فروش محصولات و بهبود تجربه خرید و بازدیدکنندگان طراحی می‌شوند.
پس دانستیم که آتریوم‌ها به عنوان فضاهای باز و مرکزی در ساختمان‌ها، نقش مهمی در طراحی و عملکرد داخلی بنا دارند.
آنها با فراهم کردن نور طبیعی، تهویه مناسب و فضای اجتماعی، به بهبود کیفیت محیط داخلی و ایجاد یک تجربه کاربری بهتر در ساختمان‌ها کمک می‌کنند. طراحی مناسب آتریوم می‌تواند به زیبایی‌شناسی و کارایی ساختمان افزوده و ارتباط میان بخش‌های مختلف بنا را تسهیل نماید. در ادامه با تاریخ ابداع و ساخت آنها در معماری جهان آشنا خواهیم شد.
آشنایی با تاریخچه آتریوم در معماری
دوران باستان
آتریوم‌های رومی:
جالب است بدانید که صطلاح "آتریوم" از معماری رومیان باستان نشأت گرفته است. در خانه‌های رومی، آتریوم فضایی مرکزی بود که برای ورود نور و هوا به داخل ساختمان طراحی میشد. این فضا معمولاً در وسط خانه و با سقف باز (به نام "درین") طراحی میشد که به ورود نور و آب باران کمک می‌کرد!
آتریوم‌ها در دیگر فرهنگ‌ها:
مشابه‌های دیگری از آن ها در فرهنگ‌های باستانی نیز وجود داشته است، از جمله در معماری ایرانی که ویژگی‌هایی مشابهی از جمله فضای مرکزی باز و کاربردهای شبیه دیگری را نشان می‌دهد.
دوران مدرن و احیای آتریوم‌ها:
در دوران مدرن، با ظهور معماری معاصر و طراحی‌های نوین، آتریوم‌ها دوباره محبوبیت یافتند. استفاده از مواد مدرن مانند شیشه، فولاد و بتن به طراحی آتریوم‌ها با ویژگی‌های جدید و مدرن کمک کرد.
دوران معاصر:
در معماری معاصر، آتریوم‌ها به طور گسترده ای در ساختمان‌های اداری، تجاری و مسکونی استفاده می‌شوند. آنها برای بهبود کیفیت محیط داخلی، افزایش نور طبیعی و ایجاد فضاهای اجتماعی طراحی شده‌اند.
مراحل ساخت آتریوم
اصول برنامه‌ریزی و طراحی
تحلیل نیازها:
در مرحله اول، نیازهای طراحی و عملکرد آتریوم باید تحلیل شود. این نیازها شامل نورگیری، تهویه و فضای اجتماعی می‌شود.
طراحی اولیه:
طراحی اولیه آتریوم شامل تعیین ابعاد، موقعیت و ویژگی‌های فضایی آن است. این طراحی معمولاً توسط معماران و طراحان داخلی انجام می‌شود.
مراحل ساخت و اجرا
ساخت سازه:
سازه آتریوم معمولاً از فولاد، بتن یا ترکیبی از این مواد است. مراحل ساخت شامل نصب اسکلت سازه و ایجاد فضاهای مورد نیاز است.
نصب سقف شیشه‌ای:
سقف شیشه‌ای باید با دقت نصب شود تا از ورود نور طبیعی و تهویه مناسب اطمینان حاصل شود. این مرحله شامل نصب فریم‌های شیشه‌ای و پنل‌های شیشه‌ای است.
تکمیل طراحی داخلی:
بعد از نصب سازه و سقف، طراحی داخلی آتریوم شامل افزودن عناصر تزئینی، گیاهان و تجهیزات دیگر انجام می‌شود.
شما میتوانید از آتریوم ها در طراحی و ساخت انواع ساختمان های معماری با اهداف مختلف سازه ای و زیبایی، بهره ببرید. آتریوم‌ها با تاریخچه‌ای طولانی و کاربردهای متنوع، نقش مهمی در طراحی معماری مدرن و تاریخی ایفا می‌کنند. آنها با فراهم کردن فضای باز و نورگیری طبیعی، به بهبود کیفیت محیط داخلی و ایجاد فضاهای اجتماعی کمک می‌کنند. طراحی و ساخت آن ها شامل مراحل مختلفی از جمله برنامه‌ریزی، طراحی و اجرا است که به تحقق ویژگی‌های معماری و عملکردی مطلوب کمک میکند.